Kirkut skazany na zapomnienie?

Pierwsi Żydzi pojawili się w Czechowicach w drugiej połowie XVIII wieku. Według spisu z 1890 r. w Czechowicach mieszkało 59 (1,83% ogółu mieszkańców), a w Dziedzicach 51 Żydów (4,69% ogółu mieszkańców). Należeli do żydowskiej bielskiej gminy wyznaniowej. Z powodu uciążliwego dojazdu do Bielska w naszym mieście utworzono stowarzyszenie modlitewne "Bnej Emuna". Zostało zarejestrowane w 1900 r., a jego siedziba znajdowała się w Dziedzicach.

W 1898 r. Żydzi kupili budynek na odprawianie wspólnych modlitw (znajdował się na zbiegu dzisiejszych ulic Legionów i Stalmacha). Budynek synagogi (wyremontowany w 1920 r.) składał się z dużej sali modlitw oraz mieszkania. Żydzi posiadali także własny kirkut i dom przedpogrzebowy. Uroczystość otwarcia cmentarza odbyła się 17 styczna 1915 r.

W 1931r. Żydzi stanowili w Czechowicach 2,10% mieszkańców (256 osób), a w Dziedzicach 7,48% (246 osoby). Ich starania o ustanowienie samodzielnej gminy wyznaniowej w Dziedzicach zakończyły się sukcesem w listopadzie 1927 r. Pierwszym prezesem gminy został inż. Szymon Freudenthal. Gmina korzystała z budynku synagogi oraz izb modlitewnych u Marka Rosentfala (róg Legionów i Hutniczej) i Henryka Feliksa w Czechowicach-Południowych przy dworcu kolejowym.

W pierwszych dniach okupacji Niemcy spalili synagogę. Hitlerowcy zamordowali 175 Żydów z terenu Czechowic, Dziedzic, Zabrzega i Ligoty. I choć po wojnie kilkoro rodzin żydowskich powróciło do Czechowic i Dziedzic to i tak większość opuściło Polskę.

W 1994 r. dom przedpogrzebowy na terenie żydowskiego cmentarza został rozebrany. Ostatni pochówek na cmentarzu żydowskim miał miejsce ponad 30 lat temu. Obecnie zachowało się tam kilka nagrobków. Macewy są przewrócone i uszkodzone. Miejsce cmentarza jest bardzo zaniedbane.

Na portalu http://www.kirkuty.xip.pl prezentowane są cmentarze żydowskie. Autorzy chcą zwrócić uwagę na znikające z naszego krajobrazu ślady po przedwojennej społeczności Żydów polskich. Poszukują wszelkich informacji o Żydach z Czechowic-Dziedzic i ich nekropolii. Czekają na relacje osób, które pamiętają ten cmentarz sprzed II wojny światowej. Nieliczne dziś polskie organizacje żydowskie nie są w stanie skutecznie zadbać o wszystkie cmentarze.