[Historyczne ciekawostki] Słowo o dziedzickim Zwaikaiserecke

Jednym z najbardziej rozreklamowanych miejsc na Śląsku, znanym w całej ówczesnej Europie przed wybuchem I wojny światowej, był "Trójkąt Trzech Cesarzy", niedaleko Mysłowic. Miejsce pikników, spotkań i wycieczek, miejsce, które bardzo często prezentowano na litografiach i widokówkach (ukazało się ich ok. 500) oraz w licznych różnojęzycznych folderach. Nazwa przylgnęła do tego miejsca po 1871 roku, gdy doszło do zjednoczenia Niemiec, a miejsce to stało się punktem granicznym trzech zaborczych cesarstw, Niemiec, Rosji i Austro-Węgier.

Linie graniczne między tymi państwami biegły rzekami: Biała Przemsza i Czarna Przemsza (od tego miejsca rzeka przybiera już nazwę Przemsza). Obecnie są to tereny miast: Mysłowic - dzielnice Brzęczkowice, Słupna oraz Sosnowca - dzielnice Modrzejów i Jęzor. Nazwa "Trójkąt Trzech Cesarzy" jest kalką językową pochodzącą z niemieckiego słowa "dreieck" oznaczającego "trójkąt" i została przyjęta od podziału terenu, gdzie widły utworzone przez rzeki dzielą teren na trzy części.

Jak pisały ówczesne gazety, tygodniowo odwiedzało "Trójkąt Trzech Cesarzy", od 3 do 8 tysięcy wycieczkowiczów i turystów. Po rzece pływały dwa niewielkie parostatki wycieczkowe, można było podziwiać widoki z Wieży Bismarcka (wybudowanej w 1907 roku, a zburzonej w 1937), znajdującej się po niemieckiej stronie. Granica przestała istnieć faktycznie w tym miejscu w 1915 roku po zajęciu Królestwa Kongresowego (należącego do Rosji) przez armie Niemiec i Austro-Węgier. Formalnie "Trójkąt Trzech Cesarzy" zniknął w 1918. Materiały z rozebranej wieży wykorzystano m.in. do budowy bazyliki Chrystusa Króla w Katowicach i do budowy wejścia do grobowca Marszałka Józefa Piłsudskiego w krypcie Srebrnych Dzwonów w Katedrze Wawelskiej.

Mało kto wie, że na południowych rubieżach Śląska, na rzece Wiśle, która była granicą Cesarstwa Austro-Węgier i Niemiec, pomiędzy Dziedzicami a Goczałkowicami-Zdrój znajdował się drugi cesarski trójkąt, "Zwaikaisereck". Nazwa pojawiła się na przełomie XIX i XX wieku i przetrwała do końca I wojny światowej. Nie miał on takiego waloru reklamowego jak "Trójkąt" na Przemszy (znanych jest tylko ok. 20 pocztówek prezentujących to miejsce), ale był także miejscem eskapad i spacerów.

Przy drodze z Dziedzic (ulica Legionów), przed Wisłą, przed posterunkami granicznymi, znajdowała się znana w okolicy restauracja "Stara Winiarnia", która przyciągała entuzjastów dobrej kuchni i wybornych trunków. Gospoda "Stara Winiarnia" powstała w latach 50-tych XIX wieku. Była ostatnim budynkiem po austriackiej stronie przed granicą, więc często jej gośćmi bywali konspiratorzy, druhowie z Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" i Związku Strzeleckiego, późniejsi legioniści, powstańcy śląscy i uczestnicy wojny polsko-czeskiej o Śląsk Cieszyński. Bywali tu także przeróżni przemytnicy i spekulanci "przerzucający" towary przez zieloną granicę.

Most na Wiśle, łączący Czechowice-Dziedzice z Goczałkowicami, sprzyja spacerom, wycieczkom rowerowym, więc może warto by było przywrócić temu miejscu jego dawną świetność. Włodarze Sosnowca i Mysłowic w 2004 roku, w miejscu "Trójkąta Trzech Cesarzy" postawili obelisk i od tego czasu świętują tam rocznicę wejścia Polski do Unii Europejskiej. Może mieszkańcy Goczałkowic-Zdroju i Czechowic-Dziedzic mogliby mieć także takie miejsce do spotkań.