[FOTO] Można już podziwiać polichromie w bestwińskim kościele

Zespół Joanny Borek-Firlejczyk wydobył na światło dzienne jedne z najlepszych i najlepiej zachowanych na terenie południowej Polski dekoracji. - To cała malowana teologia, można powiedzieć, że dawny komiks przedstawiający wiernym sceny biblijne i życie świętych - wyjaśnia proboszcz parafii w Bestwinie, ks. Cezary Dulka.

- Różne przebudowy naszego kościoła sprawiły, że pewne rzeczy uległy zatraceniu i tylko niektóre udało się odrestaurować. Na szczęście tego, co zostało, jest na tyle, by cieszyć oczy - mówi dalej kapłan. Do dokończenia zostały jeszcze dolne partie polichromii i położenie posadzki. - Cieszymy się bardzo, że pozbyliśmy się rusztowań, świątynia optycznie się powiększyła. Powoli będziemy finalizować projekt, w późnogotyckim portalu wstawimy jeszcze półkoliste drzwi. Boczny portal posiada odkrytą datę 1572 i gmerk wykonawcy. Do tego cała polichromia wokół drzwi zostanie odrestaurowana - dodał.

Postęp dalszych prac zależy od pozyskanych w przyszłości środków. Konserwacja prezbiterium jest bowiem finansowana z innego programu. Parafia puka do drzwi różnych instytucji: Urzędu Marszałkowskiego, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i (bezskutecznie) do Ministerstwa Kultury. ­ - Sami nie jesteśmy w stanie sfinansować przedsięwzięcia - ubolewa proboszcz - dlatego liczymy na pomoc odpowiednich władz w większym wymiarze. Chcemy jak najszybciej zakończyć pracę nad piękną polichromią, według fachowców genialną, jak również nad ołtarzem. Każdy rok przynosi nam nowe rzeczy, mamy już całą nawę a w prezbiterium na sklepieniu przybędzie trzysta złotych gwiazd! Wszystko rozbija się, tak jak powiedziałem, o możliwości finansowe. To pewnie kwestia jeszcze kilku lat.

Czy kościół jest starszy, niż do tej pory przypuszczano? Dyskusje wśród znawców wciąż trwają. Wszystko wskazuje na to, że jest to późnogotycki kościół, który z racji swojej budowy musi mieć starszą metrykę powstania niż przyjmowane 1570-1577. W 1570 r. zmarł Stanisław Myszkowski, ale całkiem prawdopodobne że jego żona, Jadwiga z Tęczyńskich kontynuowała budowę samodzielnie. Z racji tego, że kościół posiada tzw. "zacheuszki" (krzyże apostolskie) już w czasach przedkalwińskich musiał być świątynią katolicką z wyodrębnionym prezbiterium i z gotyckim oszkarpowaniem. ­- Ocieramy się więc chyba o 500 - lecie kościoła­ - stwierdza ks. Dulka - Polichromia posiada daty, w prezbiterium np. 1597, być może to ta właściwa data jej powstania - podkreśla.

Jak zostało wspomniane na wstępie, przedstawione sceny mogą z powodzeniem służyć za katechizm. W prezbiterium mamy tzw "Wielkie Deesis": Chrystus Pantokrator, Matka Boża i św. Jan Chrzciel, do tego prawdopodobnie aniołowie. Właściwie cały kościół obiegał piękny fryz z maswerkami. Po prawej stronie można zobaczyć scenę z piekła i biblijnego potwora morskiego: Lewiatana z otwartą paszczą, symbol wrót piekielnych. Po stronie lewej czyli po prawicy Chrystusa są zbawieni - czyściec i niebo. Tych malowideł z powodu zawilgoceń odkryto najmniej. Całe "Wielkie Deesis" się nie zachowało, ponieważ barokowa beczka po prostu "ścięła" kilku apostołów. Dawniej był to prostokąt. Dalej anioł trzymający w ręku miecz, a anioł nad czyśćcem i pobudką zmarłych posiada trąbę.

Prezbiterium to wielcy patronowie Królestwa Polskiego: Święty biskup Stanisław, św. Wojciech oraz - z 90% pewnością - św. Florian i św. Kazimierz. ­- W tamtym czasie, choć było jeszcze dziesięć lat do kanonizacji, św. Kazimierz królewicz cieszył się już wielkim kultem - informuje bestwiński duszpasterz - jeden z legatów papieskich napisał nawet o nim hymny brewiarzowe. Nie sposób też nie zauważyć ponadnaturalnej postaci św. Krzysztofa. Będzie ona odtworzona w całości. Według legendy. Święty ten przenosił przez rzekę malutkie dziecko, które mu jednak bardzo ciążyło. Był to sam Chrystus. Krzysztof usłyszał od niego: Kiedy mnie dźwigasz, dźwigasz na barkach cały świat. Właśnie dlatego na polichromii widnieje wraz z Krzysztofem dziecko i kula ziemska.

Nad bocznym portalem pozostawiono ślady okien gotyckich, szerszych niż te prezbiterialne, otoczonych piękną bordiurą. Jeszcze dalej prawdopodobnie spotkanie Maryi z matką. Barokowe filary zakłóciły zatem swoisty "komiks teologiczno - liturgiczny" biegnący w dwóch płaszczyznach. Ks. Dulka nadmienia jeszcze, że w tamtych czasach wyraźnego znaczenia nabierało orientowanie kościoła - wszyscy wierni, razem z kapłanem, byli zwróceni w kierunku Boga. Zatem mówienie, że kapłan stał "tyłem do ludzi" jest w gruncie rzeczy błędne. Ołtarze główne skierowane były w stronę wschodu. Później, w baroku, pojawiły się ołtarze na ścianach, niejako też "zakłócające" całą malarską narrację. W Bestwinie nie ma ściany zachodniej - kościół został przedłużony. - Proszę sobie wyobrazić piękny fryz, u góry maszkarony, a w wiciach pięknych owoców w żywych kolorach - tonda z apostołami. Kiedyś musiała to być cała kolorowa opowieść, prawdziwa "Biblia Pauperum".

Na zewnątrz świątyni także uwijają się robotnicy. W ramach unijnego projektu parafia miała środki na wykonanie jedynie około połowy bruku i płyt z piaskowca. (Zamysł polega na wizualnym dopasowaniu otoczenia do kościoła). O resztę trzeba będzie się jeszcze postarać. Podcinane są drzewa - spróchniałe lipy w dotychczasowym kształcie zagrażały bezpieczeństwu. Wykonano poza tym z piaskowca dwoje schodów, założono nowe balustrady, drzwi do tzw. "babińca" i drzwi główne. To wszystko też wchodziło w skład wielkiego projektu. ­­­- Wciąż szukamy innych środków, nie zapominamy jednak o ofiarach parafian, za co jestem szczególnie wdzięczny - podsumowuje ks. Cezary Dulka.