Zagrożenie pożarowe? Rzecznik nadleśnictwa wyjaśnia

- Przy obecnej suchej i gorącej aurze istotnie wzrasta zagrożenie pożarowe w lasach. Co prawda w pełni sezonu wegetacyjnego jest ono potencjalnie znacznie niższe niż wiosną, kiedy środowisko leśne wypełnione jest ubiegłoroczną martwą materią organiczną (głównie wyschniętymi zeszłorocznymi trawami i ziołami), ale zdecydowanie te dwa czynniki - wysoka temperatura i brak opadów - powodują, iż zagrożenie pożarem wzrasta. Nie bez znaczenia jest tu również wakacyjne nasilenie ruchu turystycznego w lasach, albowiem zdecydowana większość pożarów lasu powstaje na wskutek nieumyślnego zaprószenia przez osoby w lesie przebywające - wyjaśnia Tomasz Gawęda, rzecznik prasowy Nadleśnictwa Bielsko.

- Lasy Państwowe corocznie obserwują i prognozują stopień zagrożenia pożarowego (głównie na podstawie wilgotności ściółki) i na tej podstawie podejmują działania profilaktyczne począwszy od intensyfikacji działań obserwacyjnych i podwyższenia stopnia gotowości na wypadek pożaru a na wprowadzeniu zakazu wstępu do lasu skończywszy. Aktualna mapa zagrożenia pożarowego dla lasów w Polsce dostępna jest pod adresem: http://bazapozarow.ibles.pl/zagrozenie/ Pomimo, iż na dziś około 2/3 obszarów prognostycznych znajduje się w 3 (najwyższym) stopniu zagrożenia pożarowego, zakazy wstępu do lasu z tego tytułu nie zostały jak na razie ustanowione - dodaje przedstawiciel Nadleśnictwa Bielsko.

- Zagrożenie pożarowe w dużo mniejszym stopniu dotyczy lasów górskich, przede wszystkim z uwagi na skład gatunkowy, który tworzą głównie drzewa liściaste oraz z uwagi na znacznie wyższą wilgotność w terenach górskich. Co prawda na takim obszarze pożary lasów się zdarzają, lecz zwykle są to zdarzenia o małych powierzchniach, które udaje się szybko i sprawnie ugasić, pomimo niewątpliwego utrudnienia jakim są górskie warunki terenowe. Jedynie w litych drzewostanach iglastych (świerkowe), a zwłaszcza tych położonych w stromo opadających źlebach, pożary mogą rozprzestrzeniać się bardziej gwałtownie i obejmować większe powierzchnie z uwagi na powstawanie specyficznych wznoszących prądów powietrza pod wpływem wysokiej temperatury. Nie mniej jednak w terenach górskich i podgórskich pożary lasów są na tyle rzadkie, iż nadleśnictwa te nie są objęte siecią zwykłego monitoringu przeciwpożarowego - informuje Gawęda.

W warunkach Nadleśnictwa Bielsko jedynie leśnictwo Zabrzeg jest leśnictwem typowo nizinnym, natomiast znaczny jest tam udział z jednej strony gatunków liściastych, które ograniczają zagrożenie pożarowe, z drugiej zaś siedlisk silniej niż zwykle uwilgotnionych - choćby bezpośrednie sąsiedztwo zbiornika goczałkowickiego czy rezerwatu Rotuz. Dlatego również w tym leśnictwie to zagrożenie wystąpieniem pożaru jest na tyle niewielkie, iż nie dotyczy go system monitorowania.

- Stosowane są jednak inne środki prewencyjne, głównie o charakterze hodowlanym i technicznym. Wymienić tu można na przykład różnicowanie składów gatunkowych drzewostanów przez wprowadzanie mniej produktywnych na tych siedliskach, ale korzystnych również ze względów przeciwpożarowych gatunków liściastych takich jak brzoza, buk czy dąb, zwłaszcza w strefach przylegających do infrastruktury czy to transportowej czy mieszkalnej - zwraca uwagę rzecznik prasowy Nadleśnictwa Bielsko.

Ponadto w leśnictwie Zabrzeg, zwłaszcza wzdłuż linii kolejowej, dostrzec możemy zabezpieczenia w postaci pasów przeciwpożarowych, to znaczy pasów drzewostanu oczyszczonych do gleby mineralnej i uprzątniętych z martwej materii organicznej. Oprócz tych środków ważną rolę w zabezpieczeniu przeciwpożarowym pełni utrzymywanie w przejezdności dróg leśnych a także odpowiedniej wydajności punktów czerpania wody na wypadek akcji gaśniczej.

W okresie takim jak obecnie w lesie również nie stosuje się tzw. ognia technologicznego, czyli wypalania pozostałości pozrębowych, którego w sytuacjach szczególnych dokonuje się w celu zapobiegania rozmnażaniu się szkodników owadzich. Technologię tą zastępuje się innymi metodami zwalczania szkodników jak chociażby ekspozycją pozostałości na słońce czy pozyskaniem ich do celów opałowych przez zainteresowanych nabywców. - Nie bez znaczenia są również nasze akcje edukacyjne skierowane zwłaszcza do najmłodszych, podczas których staramy się uwrażliwiać również na to zagadnienie - podsumowuje Gawęda.

Tomasza Gawędę poprosiliśmy także o kilka porad dla osób, które wybierają się do lasów. - Wszystkich korzystających w tym czasie z leśnej ochłody zapraszamy do odwiedzenia naszych lasów i podziwiania ich piękna. Zawsze najlepszym doradcą na leśnych wycieczkach jest zdrowy rozsądek i poszanowanie dla majestatu natury. Oprócz używania w lesie otwartego ognia, które jest surowo zabronione (otwartym ogniem jest również tlący się papieros), kolejną najczęstszą przyczyną pożarów są pozostawione w lesie śmieci - zwraca uwagę Gawęda.

- Dla nas leśników jest to niezmiernie zaskakujące, iż pełna butelka napoju niesiona do lasu jest znacznie lżejsza niż pusta butelka po tymże napoju, kiedy trzeba ją z lasu wynieść... Niestety te codzienne odpady pozostawiane w leśnym środowisku są wielkim zagrożeniem nie tylko dla zwierząt, ale również właśnie z pożarowego punktu widzenia. Uważajmy również na urządzenia elektroniczne, zwłaszcza te wyposażone w mocne, pojemne baterie jak telefony i powerbanki, które mogą być trudnym do ugaszenia źródłem pożaru - podkreśla przedstawiciel nadleśnictwa.

- Niezwykle istotne jest również parkowanie samochodów w miejscach do tego przeznaczonych. Zlokalizowane blisko powierzchni gruntu układy wydechowe, zwłaszcza katalizatory i filtry cząstek stałych mogą spowodować pożar, w którym ucierpi nie tylko przyroda, lecz również nasz środek transportu. Gdybyśmy podczas naszej wizyty w lesie zauważyli palący się ogień lub chociaż dym wydobywający się z leśnej ściółki, alarmujmy. Ważne jest aby w takim wypadku znać przynajmniej w przybliżeniu swoje położenie. Pomocne w tym będą programy na urządzenia mobilne takie jak mBDL czy Geoportal lub zwykła nawigacja przez którą możemy odczytać i przesłać do służb ratunkowych swoje położenie (co również warto sobie wcześniej przećwiczyć) - podsumowuje Tomasz Gawęda z Nadleśnictwa Bielsko.